Trafonun patlaması sonucu SOMA’da hayatını kaybeden Maden İşçilerimize Allahtan rahmet diliyoruz. İlk olarak trafo neden patlar bu konuda sizlere bilgi vermek istiyorum. Özellikle maden ocaklarında çok dikkat edilmesi gereken bu bölgede ne gibi eksiklikler hatalar yapılmış olabilir.
Trafo elektrik enerjisinin olduğu yerlerde kullanılır. Elektrik enerjisinin düşürülmesi yada yükseltilmesi amacı ile kullanılmaktadır. Trafo transformatör olarakta adlandırılır. Kullanım alanlarına göre bir çok çeşiti bulunmaktadır. Trafolar elektrik akımını ve gücünü istenilen değerlere getirilmesi için kullanılır. Trafoları aşırı ısınmaya karşı bucholz rölesi korumaktadır. Periyodik bakımı özellikle yapılması gereken makinelerdir.
Trafo’nun soğutulmamasından dolayı patlama
- Trafolar çalışmaları sırasında çok fazla ısı üretir. Trafo soğutma işlemi deaktif olduğunda fazla ısının üremesi ve kapalı çalışan yağ çevrinden genleşme sonucu patlama olur.
- Trafo neden patlar ? Trafoyu koruyan BUCHOLZ RÖLESi arızalı olabilir veya bu röle devre dışı bırakılmış olabilir.
Trafo’da kullanılan yağlardan dolayı patlama
- Güç ve dağıtım trafolarında soğutma ve yalıtma işleri için aromatik yağ kullanılır. Bu yağ aynı zamanda trafonun en tehlikeli kısmıdır. Eğer trafo yağı trafodan veya dış etkenler yüzünden fazla ısınırsa patlayıcı bir gaz oluşturur. Normalde bu gaz bucholz rölesi tarafından tespit edilir. Ama bucholz rölesi çalışmazsa bu gaz patlayıcı özellikler taşıdığı için en ufak kıvılcımda trafo’nun patlamasına yol açabilir. Günümüzde artık kuru tip trafolar üretilmesiyle bu tehdit ortadan kalkmasına rağmen eski tip trafolar hala kullanılmaktadır. Trafo neden patlar ? sorusunun cevabı olabilir
Trafo’ya aşırı yük binmesinden dolayı patlama
- Aşırı yükten dolayı olabilir. Trafo neden patlar ? sorusunun cevabı olabilir
- Aşırı yükten Trafo neden patlar ? Aşırı akım koruma röleleri arızalıdır veya bu röle devreden çıkarılmıştır.
Trafo’nun periyodik bakımlarının yapılmamasından dolayı patlama
- Özellikle maden ocaklarında periyodik bakımı yapılmazsa büyük tehlikelere neden olabilir. Trafo’nun yapılması gereken bakım yapılmamışsa patlamalara neden olur.
Trafo aşırı ısınmadan dolayı patlama
- Trafolarda Patlamanın sebebi çok ani bir ısınmadan kaynaklanabilir , muhtemelen sargı izolasyonlarının delinmesi ve kısa devre oluşmasından kaynaklanabilir. İzolasonun delinme sebebi ise dizayn yapan mühendisin akım yoğunluklarını, ısınmaları ve sargı arası gerilimleri yanlış hesaplanamasından kaynaklanabilir. Veya üretimde izolasyonda zayıf nokta bırakmasından da kaynaklanabilir. Trafodaki birçok kontaklı koruma cihazı devreye girmesine rağmen oluşan ısı devre yüksek akım çekerek ark oluşturmuş olabilir. Koruyucu SERGI sistemi trafolardaki yangını ve patlamayı önleyici bir sistemdir. Trafodaki ani ısınma sonucu yağ genleşir. Trafoyu patlama seviyesine gelmeden trafodan çıkışı yapılan bir valf üzerinden yağ özel bir hazneye boşalır. Bu sırada trafonun içine nitrojen sıkılarak trafodaki yanma ve patlama önlenmiş olur. (Sağlam trafo yapan firmalar için gereksiz bir korumasistemidir ). Trafo neden patlar ? sorusunun cevabı olabilir
Sonuç
Sonuç olarak; trafoya ait termometre, bucholz rölesi, parafudur, aşırı akım rölesi v.b. koruyucular doğru çalışıyorsa ve bakımları zamanında yapılıyırsa trafonun patlama ihtimali çok düşük.
Dolayısı ile Soma’daki madende oluşan patlama, ihmalden, kalifiye personel eksikliğinden ve bilgisizlikten, İSG yasa ve tüzüklerine uymamaktan kaynaklanıyor.
Trafo hakkında daha fazla bilgi için kaynak : Wifi Pedia
Soma faciasından sonra trafo patlama konusunu merak eden hereks araştırmaya koyuldu. Ama sonradan da gördük ki trafo patlaması gerçek değilmiş. Zaten bu tarz işletmelerde trafolar patlayacak kadar bakımsız bırakılamaz.
Üzücü bir kaza yaşadık daha yakın bir zamanda. Umarım ihmallerin önüne geçeriz ve böyle kayıplar vermeyiz.